พิพิธภัณฑ์ตั้งอยู่ภายในสวนสาธารณะหนองข่ามีเนื้อที่ประมาณ 40 ไร่ อันมีแมกไม้บวกกับสระน้ำหนองข่าที่ร่มรื่น ด้านหน้ายังมีอนุสาวรีย์ท้าวมหาชัยวีระบุรุษอันดับหนึ่งของชาวมหาสารคาม พิพิธภัณฑ์เมืองมหาสารคามได้ทำพิธีเปิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2547
การจัดแสดงภายในพิพิธภัณฑ์เมืองมหาสารคามเน้นการเล่าเรื่องวิถีชีวิตของผู้คนในเขตเทศบาลเมืองมหาสารคามโดยมีแก่นของเรื่อง (Theme) ซึ่งเป็นตัวตนหรืออัตลักษณ์แห่งวิถีชีวิตชาวเทศบาลเมืองมหาสารคาม คือ “เมืองซ้อนชนบท” สามารถแบ่งมิติทางประวัติสาสตร์ในการนำเสนอเป็น 5 ยุค ดังนี้
– ยุคก่อนตั้งเมืองมหาสารคาม
– ยุคเจ้าเมืองท้องถิ่น
– ยุคปกครองโดยข้านราชการ
– ยุคขยายตัวทางการศึกษา
– ยุคเศรษฐกิจฟองสบู่
นอกจากการจัดแสดงนิทรรศการในพิพิธภัณฑ์แล้ว เทศบาลเมืองมหาสารคามยังได้วางแผนการจัดกิจกรรม เพื่อให้พิพิธภัณฑ์เมืองมหาสารคามเป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีชีวิตเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา ตัวอย่างเช่น
– การจัดกิจกรรมร่วมกับสถานศึกษาเพื่อให้พิพิธภัณฑ์เป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับการศึกษาท้องถิ่น
– การจัดนิทรรศการหมุนเวียนและกิจกรรมตามฤดูกาล
– การพัฒนารูปแบบการจัดแสดงในนิทรรศการทั้งในด้านการใช้สื่อเทคโนโลยีสมัยใหม่ นิทรรศการที่โต้ตอบกับผู้ชม
– การจัดทำคลังพิพิธภัณฑ์และศูนย์เอกสารทางประวัติศาสตร์ที่รวบรวมข้อมูลและวัตถุที่สามารถสืบค้นเรื่องราวของชาวมหาสารคาม
– การมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อพัฒนาการดำเนินงานของพิพิธภัณฑ์ เช่น อาสาสมัครนำชม การสาธิต
การถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น
– ศูนย์จำหน่ายสินค้าที่เป็นผลิตภัณฑ์ของชุมชน